ဘုရားအမည်	ကျီကြီးကုန်းရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီးဘုရား
တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်	ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
Website Address	ဘုရားသမိုင်းများကြည့်ရန်
တည်နေရာ	ပေါင်းတည်
သမိုင်းကြောင်းရာ
တန်ခိုးတော်ကြီးမြတ်လှသော ကျီကြီးကုန်းရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး သီတင်းသုံးတော်မူရာ သာသနာကုန်းတော်သည် ပေါင်းတည်မြို့၊ အရှေ့ဘက် ( ၃ ) မိုင် ၊ ( ၄ ) ဖာလုံအကွာ သပြေကြီးစုအုပ်စု ၊ ကျီကြီးကုန်းရွာ နှင့် ရေတွင်းချောင်းရွာ (ယခင်ရွာပျက်) (၂) ရွာထိပ်တွင် ရှိသည်။ အဆိုပါကုန်းတော်ကြီးတွင် ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး ရှေးဟောင်းသိမ်တော် ၊ ဥာဏ်တော် ( ၃၂ ) ပေ ရှိ ရှေးဟောင်း စေတီတစ်ဆူနှင့် ရုပ်ပွားတော်မြတ် ( ၂ ) ဆူ ကိန်းဝပ်ရာ ဓမ္မာရုံတစ်ဆောင်ကို တောင်မြောက်တန်းပြီး အနောက်ဘက်သို့ မျက်နှာမူလျက် ဓမ္မာရုံ၏ တောင်ဘက်တွင် ရေကန် ( ၁ ) ကန် ( ရိုးမြောင်းဆည်ဖို့ ) နှင့် ကန်ထိပ်တွင် ( ၉ ) တောင်ပြည့်စေတီ စသည်တို့သည် ယိုယွင်းပျက်စီးလျက် ရှိပြီး ရှေးဟောင်းဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းဆောင်ပျက်ကုန်း (၁) ခုကိုပါ တွေ့ရှိခဲ့ရပါသည်။ ကုန်းတော်နှင့် ရုပ်ပွားတော်စေတီတော် တို့ကို မည်သည့်ခုနှစ် ၊ သက္ကရာဇ်ဝယ် မည်သူတည်ထားခဲ့သည်ကို သမိုင်းအထောက်အထား မတွေ့ရှိခဲ့ရပါ။ ရှေးဟောင်း ပေပုရပိုက် ( ၁ ) စောင် ရှိကြောင်းကို ကြားသိခဲ့ရဖူးသော်လည်း ရှာဖွေ မတွေ့ရှိခဲ့ရ၊ ပါးစပ်ရာဇဝင်နှင့် ရှေးလူကြီးသူမများ ပြောကြားသည့် ပြောစကားများကိုသာ ကြားသိလေ့လာခဲ့ရသည်။ ထင်ရှားသည့် သမိုင်းထောက်အထားများအနေဖြင့် ( ၁၈၈၂ - ၈၃ ) ခုနှစ် ကာလတွင် သာသနာမြေအဖြစ် နိုင်ငံတော်က အသိအမှတ်ပြုထားသော မြေဧက (၂.၄) ဧက မှတ်တမ်းကို ပြည်စီရင်စု ကြေးတိုင်နှင့် မြေစာရင်းဦးစီးဌာနမှ မှတ်တမ်းမြေပုံများအရ တွေ့ရှိရသကဲ့သို့ ရှေးကျသော လက်သပ်အုတ်တစ်မျိုး ၊ အလျား ( ၁၁ လက်မ ) ၊ အနံ ( ၅ လက်မ ) ၊ ဗြက်(၂လက်မ) ရှိ အုတ်တစ်မျိုး၊ (၁၂၇၁) ခုနှစ်ပါ အုတ် (၁) မျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ စေတီတော်ထီးဟောင်းပန်းလည်တိုင် ပေါက်တွင် (၁၁၁၈) ခုနှစ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထီးတော်ရှိ ကြေးခေါင်းလောင်းတွင် “မလဲ့ဖြူ ရေတွင်းချောင်းရွာ ( ၁၂၇၂) ခု” ဟူ၍လည်းကောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရ၍ ကုန်းဘောင်ခေတ်နှောင်း အေဒီ ( ၁၉ ) ရာစုခန့်ကဟု ရှေးဟောင်းသုတေသီတို့က မှတ်ချက်ပြုထားသည်။ ဘုရားသမိုင်းကြောင်းကို ထိုမျှလောက်သာ မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပြီး ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်၊ ဧပြီလတွင် ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး တန်ခိုးတော်များပြရာ မျက်လုံးတော်မှ ရောင်ခြည်တော်ကွန့်မြူးခြင်း၊ မျက်လုံးတော် မျက်တောင်တော်လှုပ်ရှားခြင်း၊ ကျဉ်း၊ ကျယ်ခြင်း၊ ဘယ်မျက်လုံးတော်အနက်သည် လည်ပတ်ခြင်း၊ ဦးခေါင်းတော် နှင့် ကိုယ်လုံးတော်တို့သည် အသက်ဝင်လှုပ်ရှား သကဲ့သို့ (ရှေ့၊နောက်၊ဘယ်၊ညာ) ယိမ်းခြင်း၊ (၉) တောင်ပြည့်စေတီတော်မှ ရောင်ခြည်တော်ကွန့်မြူးခြင်းများကို VEDIO မှတ်တမ်းအထောက်အထားများ လူအများ ဖူးမြော်ရမှုများကို အထင်အရှား ဖူးတွေ့ခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် ကောင်းကင်တွင် ကောဇောပျံကဲ့သို့ ငွေရောင်အဆင်းရှိသော ( အမည်မသိ ) အရာတစ်ခုသည် ပတ်ဝန်းကျင် ကျေးရွာများသို့ နေ့လည်တွင် လှည့်လည်ပျံသန်း၍ လူအများ လိုက်လံ စူးစမ်းကြရာ နောက်ဆုံးပျံသန်းမှုသည် ကျီးကြီးကုန်း သာသနာကုန်းတော်ပေါ်တွင်သာ အဆုံးသတ်ခဲ့ရမှု ထူးခြားခြင်းများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့်အပြင် စေတီတော်ကြီး အနီးရှိ ထန်းပင်ကို စေတီတော်ကြီး ထီးတော်မြေခသည့် နှစ်မှာပင် မိုးကြိုးထိမှန်၍ ပြတ်ကျခဲ့သော်လည်း ( ၁၉၉၉ ) ခုနှစ်တွင် အဆိုပါ ထန်းပင်မှာ ပြန်လည်အတက်ထွက်၍ အရွက်အသီးအခိုင်များ ဝေဆာနေပြီး မူလပြတ်ကျသည့် နေရာမှ ပြန်ရှင်သန်သော နေရာတွင် ခါးကျင်၍ သိမ်နေသည့် အရာကို လက်တွေ့မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီးနှင့်တကွ သာသနာ့ကုန်းတော်ကြီး တစ်ခုလုံး ထူးခြားမှု အဖုံဖုံတန်ခိုးတော်အနန္တဖြင့် ပြည့်စုံမှုတို့၏ ထူးခြားဖြစ်စဉ်များ မှတ်တမ်းတင်မှုကို လမ်းညွှန်ချက်အရ ပြုစုခဲ့ရာ ထိုစဉ်က ကုန်းတော်ကြီးအား ဘက်စုံ တည်ဆောက်ရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ရသော ဦးစီကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးကံဝင်း ( မယက ) နှင့် ရပ်မိရပ်ဖများ၊ ဌာနဆိုင်ရာများ ပါဝင်သောအဖွဲ့မှ အတည်ပြုချက်ဖြင့် ဦးမြဇော် ( ပေါင်းတည်ထွေ/အုပ် ) က မှတ်တမ်းတင်ပြုစုထားခဲ့သည့် စာအုပ်ကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ကျီကြီးကုန်းသာသနာ့ကုန်းတော်သည် ကျီကြီးကုန်း ၊ သရက်ကုန်း ၊ ရှမ်းကုန်း ၊ ဇီးကုန်း ၊ တန်ဆောင်းကြီးကုန်း ၊ ယင်းမာကုန်း ၊ ဆင်သပြေကုန်း ၊ ဧကရာဇ်ကုန်း ၊ လေးအိမ်ကုန်း ဟူသော ကုန်း ( ၉ ) ကုန်း ရှိရာ ( ၉ ) ရွာကို ဆက်တွဲ၍ ဟင်္သာရုပ်ပုံဖော်ပြီး ဟင်္သာ၏ စလုတ်ကျရာ ကျီကြီးကုန်းရွာ ထိပ်တွင် တည်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ရုပ်ရှင်တော်မြတ်သည် ပလ္လင်တော်အမြင့် (၆) ပေ၊ အလျား (၁၅)ပေ၊ အနံ (၂၀ ) ပေပေါ်တွင် အုတ်ရိုးတင်ပျဉ်ခွေ လက်တော်မှာ ဘယ်တင်ညာချဖြင့် သီတင်းသုံးစံပယ်တော်မူပြီး ဉာဏ်တော်အမြင့်မှာ ( ၂၄ ပေ ၆ လက်မ ) ၊ ဗြက် ( ဒူးပိုင်း ) (၁၇ပေ ၆လက်မ)၊ ထု(၃ပေ ၉လက်မ) ရှိ ရှေးကျလှသော လက်ရာဖြစ်ပြီး မြေသရိုး၊ ရွံ့သရိုးတို့ဖြင့်သာ တည်ဆောက်ထားသည့် ကြည်လင်ဝင်းပတင့်တယ်သော အသရေကို ဆောင်လျက်ကြည်ညိုသပ္ပာယ်ဖွယ်ရာ ဖူးတွေ့နိုင်သည်။ ယခင်က ရှမ်းကုန်းရွာ ၊ သရက်ကုန်းရွာ ၊ ကျီကြီးကုန်းရွာ ( ၃ ) ရွာက ကိုးကွယ်တော်မူသော ဦးမာဃဝံသ ဆရာတော်ကြီးက တာဝန်ယူပြုပြင်မွမ်းမံနေခဲ့ရပြီး မူလဆရာတော်ကြီး ဦးကျစ်တိုးလက်ထက် ( ၁၂၇၄ ) ခုတွင် “ဦးကြွယ်ထီး ဝယ်ကပ်ကျော်ဘုရားတည်” ဟူသော စာတန်းကို ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး ပလ္လင်တွင် တွေ့ခဲ့ရပြီး ဒုတိယစာတန်းအနေဖြင့် “ဦးဆောင်လူအေး ထပ်မံပြုပြင်ပေး” ဟု ( ၁၃၄၁ ) ခုတွင် လက်ရှိဆရာတော်ကြီးက ပြုပြင်ခဲ့ကြောင်း လေ့လာမှတ်သားခဲ့ရ သည်။ ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး၏ ဘွဲ့တော်မှာ “မိုဃ်းကောင်းကပ်ကျော်ဘုရားကြီး” ဟု အဆိုရှိကြသော်လည်း ၂ဝဝဝပြည့်နှစ် တန်ခိုးထင်ရှားပြသည့်မှစ၍ “ကျီကြီးကုန်းရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး” ဟု အမည်သမုတ်ခဲ့သည်။ တန်ခိုးတော်ထင်ရှားပြသည်မှစ၍ ဆရာတော်ကြီးများ၏ ဩဝါဒကို ခံယူလျက် ဘက်စုံပြုပြင်မွမ်းမံရေး ဦးစီး ကော်မတီမှ စေတနာရှင်များ၏ လှူဒါန်းမှု တစ်ဦးချင်းလည်းကောင်း၊ အလှူရှင်အများ၏ လှူဒါန်းမှု အစုစုတို့ဖြင့်လည်းကောင်း တည်ဆောက်နိုင်ရေး လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ရုပ်ရှင်တော်မြတ်ကြီး၏ ဂန္ဓကုဋီတိုက်တော်ကြီးကို ဦးဂျန္နကီး + ဒေါ်သိန်းရင် (ရှမ်းမလေးမိသားစု) ကလည်းကောင်း၊ သိမ်တော်ကြီး မူလအဆောက်အအုံမှာ ပျက်စီးနေသည့်အတွက် အသစ် တည်ဆောက်မှုကို ရန်ကုန်မြို့မှ ဦးခင်မောင်ဖူး + ဒေါ်ခင်ခင်ဥ ( ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင် ) ကလည်းကောင်း၊ စေတီတော်ကြီးအား အများကောင်းမှုဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုးတောင်ပြည့် စေတီတော်ကို ပြည်မြို့မှ Dr.ဦးမောင်မောင်ခင် + ဒေါ်ခင်ခင်အုံး မိသားစုတို့ကလည်းကောင်း တည်ဆောက်ပြုပြင်ခဲ့ပြီး (၄) ဖက်မြင် မဟာရံတံတိုင်းကာရံခြင်း၊ မဲခေါင်းလမ်းမှအဝင်လမ်းအထိ ပေ ( ၃၃ဝဝ) ကို အသစ်ဖောက်လုပ်ခြင်း ၊ ပြတိုက်အဆောက်အအုံ ၊ မီးစက် ၊ ရေစက် ( ၄ ) ခန်းတွဲ၊ ကျား/မ သန့်စင်ခန်း (၂) လုံး၊ မီးစက် ၊ ရေစက်ရုံ ၊ ရေစင်တို့ အပါအဝင် ကုန်းတော်ကြီး သာယာလှပစေရေးအတွက် သစ်ပင်ပန်းမန်များကိုလည်း စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့သည်။ မူလကုန်းတော်မှာ ( ၂ . ၄ ) ဧက ရှိရာမှ စေတနာရှင်များ၏ ထပ်မံလှူဒါန်းမှုဖြင့် သာသနာမြေမှာ ( ၁၀) ဧကကျော် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းတန်ခိုးကြီးဘုရားပုထိုးစေတီတို့တွင် ထူးခြားသောဖြစ်စဉ်များ၊ နက်နဲလျှို့ဝှက်သော လောကီအစီအမံများ၊ ရှိတတ်ကြရာ အထူးကြည်ညိုသူများ ၊ ကုသိုလ်ရှင်များ ၊ ပဋ္ဌာန်းဆက် ၊ ဓာတ်ဆက်ရှိကြသူ ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ် ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များ ဘက်စုံတည်ဆောက်ပြုပြင်ခွင့်ရရန် ကြုံခဲ့ကြသည်၊ ဆုံခဲ့ကြသည်ဟု ဆိုပါသည်။ ကုန်းတော်တစ်ခုလုံး ထူးခြားဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားသည်မှစ၍ ဆရာတော်ကြီးများ၏ ဩဝါဒကို ခံယူလျက် ဘက်စုံပြုပြင် မွမ်းမံတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့တစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းအကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ထာဝရထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး ကော်မတီကို မယကဥက္ကဋ္ဌ ဦးဆောင်၍ ဌာနဆိုင်ရာများ ၊ မြို့မိမြို့ဖများဖြင့် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်း ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှစ၍ ကျေးရွာဂေါပကအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းကာ ဆက်လက်တာဝန်ယူ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လျက် ရှိပါကြောင်း လာရောက်ဖူးမြော်သဒ္ဓါပွားနိုင်စေရန် တင်ပြမှတ်တမ်းတင်အပ်ပါသည်။ <b>(ဦးမြဇော်(ပေါင်းတည်ထွေ/အုပ်) ၏ထူးခြားဖြစ်စဉ်များနှင့် ပေါင်းတည်မော်ကွန်းမှ ဖော်ပြပါသည်။)</b>