ဘုရားအမည်	ဒေးစွန်ပါဘုရား(ပဲခူးမြို့)
တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်	ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
Website Address	/ဒေးစွန်ပါဘုရား
တည်နေရာ	ဒေးစွန်ပါစေတီတော်သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးမြို့နယ်၊ ဝမ်းဘဲအင်းရွာ၏ အနောက်ဘက် သုံးမိုင်ခန့်အကွာရှိ ဒေးစွန်ပါတောင်ပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။
သမိုင်းကြောင်းရာ
(ရည်ညွှန်းစာ : ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်(တောင်ငူ) မှ ပေးပို့ထားသော မှတ်တမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။) မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ဂဝံပတိရဟန္တာအရှင်မြတ်ကြီး၏ ပင့်ဖိတ်ချက်အရ ဝါတော်ရှစ်ဝါမြောက်တွင် သုဝဏ္ဏဘူမိ တိုင်းကို ရဟန္တာအရှင်သူမြတ်များခြံရံ၍ ကြွချီတော်မူခဲ့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က မင်းနှင့်တကွသော တိုင်းသူပြည်သား များကို တရားရေအေးများတိုက်ကြွေးတော်မူခဲ့ပါသည်။ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရသေ့ကြီးများ၏ တောင်းပန် လျှောက်ထားချက်အရ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ရသေ့ခေါင်းဆောင်ထဲက တိဿ နှင့် ဒိဗ္ဗ ရသေ့ကြီးတို့ကို ဆံတော် (၂) ဆူဆီ ချီးမြှင့်ခဲ့ပါသည်၊။ တိဿ ရသေ့ကြီးက သိကြားမင်းအကူအညီဖြင့် ဆံတော်ရှင် ကျိုက်ထီးရိုးစေတီတော်မြတ် ကြီးကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ပြီး ရသေ့ကြီး ဖိုးဒိဗ္ဗက စေတီမတည်သေးဘဲ ဆံတော်မြတ်တွေကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ခဲ့ပါသည်။ ကောဇာသက္ကရာဇ် ၁၈၇ ခုနှစ်၊ ဟံသာဝတီပြည်တွင် သမလမင်း ထီးနန်းစိုးစံပြီး ညီတော် ဝိမလကို အိမ်ရှေ့စံအရာ ထားခဲ့ပါသည်။ နန်းသက် ၂ နှစ်အကြာတွင် ရွှေဖရုံပွင့်ထဲတွင် သန္ဓေတည်၍ မွေးဖွားခဲ့သော မွန်ဘာသာဖြင့် ကပိထော မြန်မာဘာသာဖြင့် ရွှေဖရုံမယ်အမည်ရှိ မိန်းမပျိုကို မိဖုရား တင်မြှောက်ခဲ့ပြီး သားတော် တစ်ပါး ဖွားမြင်ခဲ့ရာ အသမင်းသားဟု အမည်တွင်ပါသည်။ နန်းသက် ၁၂ နှစ်တွင် ညီဖြစ်သူ ဝိမလက နောင်တော် သမလမင်းကြီးကို လုပ်ကြံသဖြင့် သမလမင်း ကံတော်ကုန်ပြီး အိမ်ရှေ့စံ ညီတော် ဝိမလ နန်းတက်လာခဲ့ပါသည်။ ရွှေဖရုံမယ်ကိုဘဲ မိဖုရား မြှောက်ခဲ့သော်လည်း မွေးကင်းစအရွယ် တူတော်သူ အသကုမ္မာမင်းသားကို သတ်ဖြတ်စေ ဟု အမိန့်တော်ချရာ မိခင်ဖြစ်သူ ရွှေဖရုံမယ်က ခလေးကို ယူဆောင်ကာ ကျွဲကျောင်းရာအရပ်နှင့် နီးသော တောစပ် တွင်ဖုန်းကွယ်ကာ ဝှက်ထားခဲ့ပါသည်။ နန်ကရိုင်းဟု အမည်ရှိ ကျွဲမကြီးက နို့ချိုတိုက်ကျွေး၍ ပြုစု စောင့်ရှောက် မွေးမြူခဲ့ပါသည်။ အသကုမ္မာမင်းသားလေးသည် နယ်စွန်နယ်ဖျားတွင်ကြီးပြင်းခဲ့ပြီး အရွယ်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ အရွယ်ရောက်ချိန်တွင် ဘုန်းလက်ရုံး ခွန်အားဗလနှင့် ပြည့်စုံပြီး ဟံသာဝတီကို ကျူးကျော်လာသည့် အရပ် (၇)ပေရှိ ဘင်္ဂလားလူမျိုးကို လှံဖြင့် ထိုးသတ်အနိုင်ယူနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဝိမလမင်းက သူရဲကောင်း အသကုမ္မာမင်းသားကို တူတော်မှန်းသိရှိသွားပြီး သက္ကရာဇ် (၂၁၆) ခုနှစ်တွင် ဟံသာဝတီ ထီးနန်းကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့တဲ့အတွက် အသကုမ္မာဆိုသော အမည်ဖြင့် ဟံသာဝတီပြည်ကြီးကို စည်ပင်ဝပြောအောင် အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ဟံသာဝတီထီးနန်းကို စိုးစံပြီး ရှေးဦးစွာ ရွှေမောဓောစေတီတော်ကြီးကို ဉာဏ်တော် တိုးမြှင့်ပူဇော်ခဲ့ပြီး ထီးတော်အသစ်တင်ခြင်း၊ လုံးတော်ပြည့် ရွှေသင်္ကန်းကပ်လှူခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် ခမည်းတော် သမလမင်းကြီးနှင့် ဘိုးတော် ဒိဗ္ဗ ရသေ့ကြီးတို့ ကိုးကွယ်ခဲ့သည့် မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ ဆံတော်မြတ်ကို စေတီတည်ဖို့ရန် ဘူမိနက်သန် ရှာဖွေခဲ့ရာ ငယ်စဉ်က ၎င်းနေထိုင် ကျက်စားခဲ့သော တောတောင်စိမ့်စမ်းနှင့် အံ့မခန်းလှပတဲ့ အနောက်ရိုးမ တောင်ထွဋ် တစ်ခုတွင် တောင်ကံ့ကော်ပင်များထူးထူးခြားခြား စုဝေး ပေါက်ရောက် နေတဲ့တောင်မှာ စေတီတော်တစ်ဆူတည်ခဲ့ပြီး ဒေးစွန်ပါလို့ အမည်တွင်စေခဲ့ပါသည်။ ယခုအခါ ဒေးစွန်ပါစေတီ တော်သည် နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်ကျော် ကြာမြင့် ခဲ့ပြီဖြစ်ပါသည်။