ဘုရားအမည်	မြတ်မော်တင်စွန်းစေတီတော်
တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်	ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး
Website Address	ဘုရားသမိုင်းများကြည့်ရန်
တည်နေရာ	ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုသိမ်ခရိုင်၊ ငပုတောမြို့နယ်၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့၊ ဇီးချိုင်ကျေးရွာအုပ်စု။
သမိုင်းကြောင်းရာ
(ရည်ညွှန်းစာ : ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်(ပုသိမ်)မှ ပေးပို့လာသော မှတ်တမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။) မဟာမကုဋရံသီ ဆံတော်ရှင် မြတ်မော်တင်စွန်း စေတီတော်သည် ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီး၊ ပုသိမ်ခရိုင်၊ ငပုတောမြို့နယ်၊ ဟိုင်းကြီးကျွန်းမြို့၊ ဇီးချိုင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ မော်တင်စွန်းအငူပေါ်ရှိ သရနတောင်ပေါ်တွင် တည်ရှိပါသည်။ ဟိုင်းကြီးကျွန်း၏ တောင်ဘက်ရှိ မော်တင်စွန်းကို နိုင်ငံတကာနှင့် စာနယ်ဇင်းတချို့က Cape Negrais (သို့) Pagoda Point ဟု ခေါ်ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသား တဖုဿနှင့်ဘလ္လိကကုန်သည် ညီနောင် နှစ်ဦးတို့သည် မဟာသက္ကရာဇ်(၁၀၃)ခုနှစ်၊ ကဆုန်လဆန်း(၁၅)ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့( ခရစ်နှစ် ဘီစီ ၅၄၈ ခုနှစ်)တွင် မဇ္ဈိမဒေသ အဇ္ဇတ္တနာဂရ ပြည်တော်ဆိပ်ကမ်း ဇနပုဒ်ရွာသို့ ဆိုက်ရောက်လေသည်။ တဖုဿနှင့်ဘလ္လိကညီနောင်နှစ်ဦးသည် နတ်တို့ညွှန်ပြသည့်အတိုင်း သွားရောက်ကြရာ မြတ်စွာဘုရာကို ဖူးမြော်ခွင့်ရခဲ့ပြီး ပျားဆုပ်မုန့်တို့ကို ဆက်ကပ်လှူဒါန်းကြလေသည်။ ထိုကုန်သည်ညီနောင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံ၌ ပထမဦးဆုံး ဒွေဝါစိကသရဏဂုံတည်ကြသူများဖြစ်ကြသည်။ မြတ်စွာဘုရားထံမှ ဆံတော်(၈)ဆူကို ဖူးမြော်ခွင့် ရရှိသူများဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မော်တင်စွန်းအငူ၌ အစဉ်ပျော်ပါးလျက်ရှိသော နတ်နဂါးတို့အရှင် ဇေယျသေနနဂါးမင်းသည် တဖုဿနှင့်ဘလ္လိကထံမှ ဆံတော်မြတ်နှစ်ဆူကို တိတ်တဆိတ်ယူဆောင်ပြီးသော် သင့်လျှော်သော ဌာန၌ ပူဇော်ရန်ကြံစည်သော် ဆံတော်မြတ်(၂)ဆူကို မည်သူမဆို ဖူးမြော်ကြည်ညိုနိုင်ရန်အတွက် နေရာကောင်းကို ရွေးချယ်သောအခါ သရနတောင်ဟု ရှေးကခေါဝေါ်သော ဤမော်တင်စွန်းနေရာကို တွေ့ရှိပြီး မဟာသက္ကရာဇ်(၁၀၃)ခုနှစ်၊ ဝါဆိုလပြည်နေ့၌ သမုဒ္ဒရာအတွင်းမှ ထုတ်ယူအပ်သော မြသားရတနာတို့ဖြင့်သာ စိုင်းတမော့အရွယ်ရှိစေတီတော်ကို နတ်နဂါး၊ ဆင်ဖြူတော်အပေါင်းခြံရံ လျက် ဆံတော်ဓါတ်ကို ဋ္ဌာပနာ၍ တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ပါသည်။ စေတီတော်တည်ထားစဉ်က လမ်း(၄)လမ်းပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါသည်။ နဂါလမ်းအမည်တွင်ခဲ့သည် မှာ ဇေယျသေနနဂါးမင်းနှင့်နဂါးအပေါင်းတို့ စေတီတော်အနောက်တောင်ဘက်တွင်ရှိသော နဂါးလမ်းဖြစ်မည့်နေရာတွင် တက်ရောက်ဖူးကြပြီး ပြန်အဆင်းတွင်ထင်ရှားစွာ ဖြစ်စေခဲ့သဖြင့် ထိုလမ်းကို လူအများက အသိအမှတ်ပြုပြီး “နဂါးလမ်း” ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။ စေတီတော်ကြီး ၏ အရှေ့မြောက်အရပ်ရှိ နတ်လမ်းမှာ နေ့ညမပြတ် လူအများလာရောက်ဖူးမြော်သည်လမ်းဖြစ်ပြီး နတ်တို့မှာကား အရပ်လေးမျက်နှာမှ နေ့ညမစဲ တက်ရောက်ပူဇော်ကြပါသည်။ ဆင်ဖြူတော်ကြီးများ သည် စေတီတော်၏ တောင်ဘက်အရပ်မှ တက်၍ ဖူးမြော်ကြလေသည်။ ဤသည်ကို အကြောင်းပြု ၍ စေတီတော်ကြီး၏ တောင်ဘက်လမ်းကို ဆင်ဖြူတော်လမ်းဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပါသည်။ ဝိဇ္ဇာဓိုရ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား အရှေ့တောင်အရပ်မှ တက်ရောက်ဖူးမြော်ကြ၍ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်လမ်းဟူ၍ ခေါ်ဝေါ် ခဲ့ကြပါသည်။