ဘုရားအမည်	ရွှေဘုန်းပွင့်စေတီတော်ကြီး
တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်	ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
Website Address	ဘုရားသမိုင်းများကြည့်ရန်
တည်နေရာ	အမှတ်(၂၅၀)၊ ဗိုလ်ချုပ်လမ်း၊ ပြည်မြို့။
သမိုင်းကြောင်းရာ
(ရည်ညွှန်းစာ : ရွှေဘုန်းပွင့်စေတီတော်မြတ်ကြီး ဂေါပကအဖွဲ့မှ ပေးပို့ထားသော အတ္ထုပ္ပတ္တိသမိုင်းစာအုပ်မှ ကူးယူဖော်ပြထားပါသည်။) တည်နေရာ၊ ပြည်မြို့၊ ဈေးကြီးအရှေ့ဘက်ကျောင်းကြီးအိုးတန်းရပ်ကွက်တွင် တည်ရှိသည်။ အရှေ့ဘက်လားသော် လမ်းမတော်လမ်း၊ တောင်ဘက်လားသော် ရွှေဘုန်းပွင့်ဘုရားလမ်း၊ အနောက်ဘက်လားသော် ပန်းတိမ်တန်းလမ်းနှင့်ဈေးကြီး၊ မြောက်ဘက်လားသော် လက်သမားလမ်းတို့အတွင်း တည်ရှိပြီး ဦးပိုင် အမှတ် ၁၁၄၊ ဧရိယာဧကမှာ (၁.၂၀၉)ဧကရှိ သာသနာ့မြေပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ဘုရားဒါယကာ၊ ဒါယိကာမများ သာသနာတော်နှစ် (၁၂၆)၊ BC-၄၁၈ ခုနှစ်တွင် ဒွတ္တဘောင်မင်းကြီးသည် ရွှေဆံတော်စေတီတော်ကြီးကို ဒုတိယမြောက် ဒါယကာအဖြစ် တည်ထားကိုးကွယ်ပြီးနောက် ၁။ ဒွတ္တဘောင်မင်းကြီး၏ မြောက်နန်းမတော်မိဖုရားကြီး ဥမ္မာရဒေဝီသည် ရွှေဘုန်းပွင့် စေတီတော်မြတ်ကြီးကို ပထမဆုံး ဒါယိကာမကြီး အဖြစ် တည်ထားကိုးကွယ်သည်။ ထိုအချိန်က စေတီတော် မြတ်ကြီးဘွဲ့တော်မှာ အတွင်းရွှေကူဖြစ်သည်။ ဒွတ္တဘောင်မင်းကြီး၏ ယောက်ဖတော် ဥမ္မာရဒေဝီ၏ မောင်တော် နန္ဒသူရိယမင်းသား (ပြည်မင်း)၏ နည်းဦးတွင် တည်ထားသဖြင့် နန်းဦးစေတီ+ အတွင်းရွှေကူဟုလည်း ဘွဲ့တော်တွင်ခဲ့သည်။ ၂။ပြည်မင်းသီဟသူ (သတိုးသီဟဓမ္မရာဇာ)က သာသနာတော်နှစ် (၇၀၇)၊ ခရစ်သက္ကရာဇ်-၁၅၈-ခုနှစ်တွင် ဒုတိယမြောက်ဘုရားဒါယကာအဖြစ် ပြုပြင်တည်ဆောက်မွမ်းမံခဲ့သည်။၃။ မြန်မာ သက္ကရာဇ်-၁၁၈၁ခု၊ ခရစ်သက္ကရာဇ်-၁၈၁၉ခုနှစ်တွင် ကုန်းဘောင်မင်းဆက် ဘကြီး တော်မင်းက တတိယ မြောက်ဘုရားဒါယကာအဖြစ် ပြုပြင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ စေတီ မြတ်ကြီးဘွဲ့တော်ကိုလည်း ရွှေဘုန်းမြင့် ၊ ရွှေဘုန်းပွင့်ဟူ၍ ဘွဲ့တော်သစ်တင် လှူခဲ့သည်။၄။ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ဒုတိယ စစ်ပွဲ၊ခရစ်နှစ် ၁၈၅၂-ခုနှစ်တွင် စစ်ပွဲကြောင့်မရှုမလှအတုံးအရုံး ပြိုကွဲပျက်စီးခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်လက်အောက် ရဟန်းရှင် ပြည်သူများက ရွှေဘုန်းမြင့်၊ရွှေဘုန်းပွင့် စေတီတော် မြတ်ကြီးကို မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၆၀-ပြည့်နှစ်၊ ခရစ်သက္ကရာဇ်-၁၈၉၉ခုနှစ်တွင် ပြည်မြို့၊ပြည်သူများ ဒါယကာပြုကာပြည်သူ့ဘုရားအဖြစ် အသစ်တဖန် တည်ထား ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။၅။ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၀၇-ခု၊ခရစ်နှစ်-၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဘေးဒဏ်ကြောင့် မီးလောင်ပျက်စီးမှုတို့ကို မူရင်းအတိုင်း ပြန်လည် ပြုပြင်တည်ဆောက်မွမ်းမံခဲ့သည်။ စေတီတော်ကြီးကိုယ်လုံးပြည့် ရွှေသင်္ကန်း ကပ်လှူခြင်းကို ဆယ်နှစ်တစ်ကြိမ် ပုံမှန်ကပ်လှူကြသည်။ ၁၉၉၁-ခုနှစ်၊မှတ်တမ်းအရ ထီးတော်သည် ဘုံ(၉)ဆင့်ရှိပြီး ငှက်မြတ်နားတော်မှာ ဘုရားရင်ပြင်တော်အထိ စေတီတော်၏ ဉာဏ်တော်အမြင့်မှာ (၅၄ တောင့်တစ်ထွာ) (၈ပေ)(၉လက်မ)ရှိပါသည်။ ထောင့်(၈)ထောင့် တွင် (၃ပေ)၊အမြင့်စေတီရံ(၈)ဆူရှိပါသည်။ စေတီတော်ကြီးရဲ့အမြင့်မှာ ခေါင်းလောင်းပုံ အောက်နှုတ်ခမ်းမှ ငှက်ပျော်ဖူး၊ ပိန္နဲတိုင်အထိ၊ (၅၄ပေ)(၁၀လက်မ)သို့မဟုတ်(၃၅)တောင် တစ်ထွာနှင့် (၇)လက်မ ရှိပါသည်။ သပိတ်မှောက်ခါးပတ်လုံးပတ်တော်မှာ (၆၅ပေ)(၇လက်မ) သို့မဟုတ်(၄၃တောင်)၊ (၂)မိုက်နှင့်(၂)လက်မရှိပါသည်။ စေတီတော်ကြီး လုံးပတ်မှာ ရှစ်မြှောင့်ပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်သည်။