ဘုရားအမည်	သျှစ်သောင်းပုထိုးတော်ကြီး
တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်	ရခိုင်ပြည်နယ်
Website Address	https://shitthoungtemplemrauku.org.mm
တည်နေရာ	မြောက်‌ဦးမြို့၊ ရခိုင်ပြည်နယ်
သမိုင်းကြောင်းရာ
ရန်အောင်ဇေယျ (ခေါ်) သျှစ်သောင်းပုထိုးတော်ကြီးသည် မြန်မာနိုင်ငံ တစ် ဝမ်းလုံးကသာမက ကမ္ဘာထိအောင် ကျော်ကြားသည့် မြောက်ဦးမြို့၏ အဓိကဂုဏ်ဆောင် ပုထိုးတော်ကြီးတစ်ဆူလည်းဖြစ်သည်။ ပုထိုးတော်ကြီးအား တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့သူမှာ ဒုတိယမြောက်ဦးခေတ်ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သော “သီရိသူရိယ စန္ဒမဟာဓမ္မရာဇာ”ခေါ် ဘုရင်မင်းဗာကြီးဖြစ်သည်။ ပုထိုးတော်ကြီးကို နန်းတော်၏ မြောက်ဘက်မိုင်ဝက်ခန့်အကွာ ဖိုးခေါင်တောင်၏မြောက်ဘက် ပေ(၄၀)ခန့်မြင့်သည့် တောင်ကလပ်ပေါ်တွင် တည်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပုထိုးတော်ကြီးကို အေဒီ (၁၅၃၅)ခု၊ ကောဇာသက္ကရာဇ် (၈၉၇)ခု တန်ဆောင် မုန်းလပြည့် စနေနေ့တွင် သျှင်ငယ် ဆရာဦးမြဝါက ဦးဆောင်ရွက်ပြီး ကြံပဋိ ကျမ်းဂန်နှင့်အညီ ရခိုင်အမျိုးသားတို့အား ထွန်းလင်းစေခြင်းအကျိုးငှာ ကောင်းမွန် သော အတိတ်နိမိတ်တို့ကို ယူဆောင်ပြီး “အပြည်ပြည်ကို သျှင်ငယ်ရစ်ဝန်းဧမှုထမ်း”ဟု ရွက်ဆို ဥဒါန်းကျူးတော်မူပြီး ရွှေပန္နက်သဲတိုင် စိုက်ထူကာ တစ်ရာ့ရှစ်ခန်းသော ဌာပနာတို့ကို စီရင်တော်မူ၍ ကျောက်ညို၊ ကျောက်သားတို့ဖြင့် ဖိနပ်ခင်းတော် မူလေသည်။ ဘုရင်မင်းဗာကြီးသည် ပုထိုးတော်ကြီးမတည်ဆောက်မီ သက္ကရာဇ် (၈၉၄) တွင် ဘင်္ဂါ (၁၂)တိုင်းဖြစ်သည့် မောက်သူဇာ၊ ဒက္ကာ၊ ဂါန်ဘီလာ၊ သီလက်၊ ပဋိက္ကရား၊ စစ်တကောင်း၊ ဂေါတပလ္လင်၊ ကံသာ၊ တိလင်္ဂါ၊ ဂင်္ဂါသာရ၊ ဘာရီဆာရ်၊ ရောင်ပုရ် စသည်တို့ကို သိမ်းပိုက်အောင်မြင်တော်မူခြင်းနှင့် ပေါ်တူဂီရေတပ်မတော်ကြီးကို တိုက်ခိုက်အောင်မြင်တော်မူခြင်း အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့သည့် အတွက် “ရန်အောင်ဇေယျ”ပုထိုးတော်ကြီးဟုလည်း ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ မင်းဗာကြီးဘုရင်သည် ဤသို့ ဘင်္ဂါ (၁၂)တိုင်းကို စစ်အောင်တော်မူပြီးနောက် ဗုဒ္ဓဂါယာသို့ သွားရောက်ကာ မဟာဗောဓိ၌ ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုခဲ့သည်။ မိစ္ဆာလူမျိုးတို့ ဖျက်ဆီးထားသည့် စေတီပုထိုးတို့မှ မရေတွက်နိုင်အောင်များပြားသော ဓါတ်တော်မွေတော်များနှင့် စောင့်ရှောက်သူကင်းမဲ့နေသော ဗုဒ္ဓ၏သီရိပါဒ ခြေတော်ရာကိုလည်း ပင့်ဆောင်လာခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ အနောက်မဇ္ဈိမဒေသမှ ပင့်ဆောင်လာသော ဓါတ်တော်မွေတော်အပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်ကို ဌာပနာသွတ်သွင်း တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဓမ္မခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင် တို့ကိုရည်စူးပြီး ဌာပနာ၍ တည်ထားကိုးကွယ်သဖြင့် “သျှစ်သောင်းပုထိုးတော်ကြီး” ဟု ခေါ်တွင်ခဲ့ကြောင်း သမိုင်းစာမျက်နှာ အထောက်အထားများအရ သိရှိရသည်။ ပုထိုးတော်ကြီး၏ အောက်ခံလိုဏ်ထပ်ကျောင်းပေါ်တွင် ပင်မစေတီကြီး တစ်ဆူနှင့် အရံစေတီငယ် (၂၆)ဆူ၊ စုစုပေါင်း (၂၇)ဆူတို့သည် ဓါတ်လုံးစေတီ အဖြစ်ဖြင့် သတ္တဗိဿနက္ခတ် (၂၇)လုံးကို ရည်ရွယ်တည်ထားခဲ့ကြောင်း တွေ့ရသည်။ စေတီ တော်ပုံသဏ္ဍာန်မှာ ခေါင်းလောင်းမှောက်၊ ဝေသာလီခေတ်ကျောက် စတူပါသဏ္ဍာန်ဖြစ်ပြီး ဓါတုဂမ္ဘခေါ်သည့် ဓါတ်တော်တိုက်မှာ ကုဗပုံဖြစ်သည်။ ပုထိုးတော်ကြီးကို ကြီးမားသော ကျောက်ညို၊ ကျောက်တုံးကြီးများဖြင့် ဝင်္ဂါဘာသဖွယ် လိုဏ်ဂူတော်(၅)ထပ်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် ပုထိုးတော်ကြီးသည် ထုထည်ကြီးမားမှု၊ ကုန်းတော်မပြိုကျစေရန် ကျောက်တုံးကြီးများဖြင့် အားဖြည့်တည်ဆောက်ထားမှု၊ လိုဏ်ထပ်များစွာပါဝင်မှုစသည့်လက္ခဏာများကြောင့် အချို့သုတေသီများက ခံတပ်ဟုလွဲမှားစွာဖြင့် ထင်မြင်ယူဆထားကြသည်။ ပုထိုးတော်ကြီးကို ကာရံထားသောအုတ်တံတိုင်းသည် မြောက်ဘက်မှ တောင်ဘက်အထိ ပေ(၁၈၀)ခန့်၊ အရှေ့မှ အနောက်သို့ (၂၂၅)ပေခန့် ရှည်သည်။ ပုထိုးတော်ကြီး၏အလျားမှာ (၁၆၀)ပေခန့်၊ အနံ (၁၂၄)ပေခန့်၊ သိမ်တော်၏အလျား(၇၀)ပေခန့်၊ အနံ (၄၆)ပေခန့်ရှိပြီး အောက်ခြေ မဟာရံမှဗဟိုစေတီတော်ကြီး အဖျားထိ (၈၆)ပေခန့် မြင့်မားသည်။ ဘုရားဂူအတွင်းလမ်းကြောင်းများတွင် တည်ရှိသောနံရံများ၏ အထူမှာ (၆)ပေမှ (၁၅)ပေအထိ ရှိသည်။ ပုထိုးတော်ကြီး၏ အနောက်ဘက်တွင် မြောက်ဦးခေတ် ဘုရင်မင်းမြတ်တို့ ဘိသိက်မခံယူမီ မကိုဋ်တော်ဆောင်း၍ မင်္ဂလာတရားနာယူသော အဆောင်တစ်ခုနှင့် ဥပုသ်ဆောင်တော်တစ်ခုရှိသည်။ ပုထိုးတော်ကြီး၏ တောင်ဘက်၊ မြောက်ဘက်နှင့် အနောက်ဘက် အုတ်တံတိုင်းများပေါ်တွင် အရံစေတီငယ် များစွာရှိ သည်။ တောင်ဘက်မျက်နှာတွင် စေတီရံကြီးတစ်ဆူနှင့် စေတီရံငယ် (၁၇)ဆူ၊ အနောက်ဘက်၌ စေတီရံငယ် (၁၄)ဆူ၊ စုစုပေါင်း (၃၆)ဆူ ရှိသည်။ စေတီရံငယ် တစ်ဆူနှင့် တစ်ဆူကြားတွင် ကျောက်ပြားတစ်ချပ်စီစိုက်ထူထားပြီး ကျောက်ပြားမျက်နှာပြင် တစ်ဖက်တစ်ချက်စီတွင် နိပါတ်တော်လာဇာတ်ကွက်တချို့ကို ရုပ်လုံး၊ ရုပ်ကြွများဖြင့် ထွင်းထုထားသည်။ တောင်ဘက်မျက်နှာစာ စေတီရံငယ်များကြားရှိ ကျောက်ဆစ်ရုပ်ထုများကို သျှစ်သောင်းဘုရားတည် မော်ကွန်းပေစာဟောင်းတစ်စောင်၌ “အိုလေပြည်သူ၊ အိုလူများတို့ သက္ကရာဇ်ရှစ်ရာ၊ ကိုးဆယ်မှလျှင်၊ စွမ်းအင်းခုနှစ် ဖြစ်သည့်ကောဇာ၊ တည်သည်ရာကား၊ မည်သာတွင်ထ၊ မြတ်ဗုဒ္ဓလျှင် ဖြစ်ထများစွာ နုငါးရာနှင့် နောင်လာရှစ်သောင်း၊ ဘုရား ပေါင်း၏ ရုပ်တုများစွာရှိသည် မြောက်ဘက်မျက်နှာစေတီအရံများကြားရှိ ကျောက်ပြားများမှာ အချို့ကျိုးပဲ့ ပျက်စီးနေသည်။ ကျန်နေသေးသော ကျောက်ချပ်များတွင် ဘီလူးရုပ်၊ နဂါးရုပ်၊ ကြာဖူးကိုင်၍ ရှိခိုးပူဇော်နေသော နတ်ရုပ်များလည်းကောင်း၊ ရခိုင်တို့၏ သမိုင်းဦးခေတ်မှ မင်းသားမာရယုနှင့် ရုစိတာမာလာ တို့တွေ့ကြဟန်၊ ငဆဒ္ဒါန်ဘီလူးကို လှံဖြင့်ထိုးဟန် ရုပ်ထုများကို တွေ့ရသည်။